Mehrfamilienhaus – Trinkwassererwärmer als Gefahrenquelle für Legionellen

Brak obowiązku badania = brak ryzyka wystąpienia Legionelli? Źródło zagrożenia w postaci zdecentralizowanych podgrzewaczy wody pitnej w budynkach mieszkalnych

Zdecentralizowane podgrzewacze wody pitnej są używane w budynkach mieszkalnych do indywidualnego lub grupowego zaopatrzenia w ciepłą wodę. Są one dostępne jako systemy przepływowe i zasobnikowe. Dla wielu najemców i spółdzielni mieszkaniowych są one atrakcyjnym rozwiązaniem, ponieważ nie podlegają one obowiązkowi przeprowadzania badań na obecność bakterii Legionelli zgodnie z § 31 rozporządzenia o jakości wody pitnej. Ale czy te systemy są rzeczywiście tak bezpieczne pod kątem Legionelli, jak oczekują tego administratorzy mając na uwadze normy i brak obowiązku przeprowadzania badań?

Jasne wytyczne dla podgrzewaczy wody pitnej z cyrkulacją

DIN 1988-200 dla zdecentralizowanych podgrzewaczy wody pitnej

Jak bezpieczne są naprawdę zdecentralizowane podgrzewacze wody pitnej pod kątem występowania Legionelli?

Podsumowanie

Różnice w obowiązku kontroli podgrzewaczy wody pitnej

Legionella to bakterie w kształcie pałeczek, które występują naturalnie w niewielkich ilościach w wodzie pitnej, ale w wysokich stężeniach mogą powodować poważne choroby, takie jak atypowe zapalenie płuc (legionelloza). W temperaturze od 30 do 45°C bakteria ta znajduje idealne warunki do namnażania się w instalacjach wody pitnej. Aby móc skutecznie zapobiegać namnażaniu się bakterii Legionelli, temperatury dla podgrzewaczy wody pitnej z cyrkulacją, które są często stosowane w większych budynkach, są jasno określone w rozporządzeniu o jakości wody pitnej poprzez odniesienie do norm: Na wylocie z podgrzewacza musi występować temperatura co najmniej 60°C, natomiast w każdym punkcie poboru wody w budynku oraz na powrocie co najmniej 55°C po spuszczeniu 3 litrów. System jest wtedy uznawany za bezpieczny, jeżeli jednocześnie jest zapewniona prawidłowa eksploatacja w każdym punkcie poboru maksymalnie co 72 godziny.

Parametry systematycznych kontroli w celu potwierdzenia prawidłowego stanu do przekazania/odbioru (przeniesienie odpowiedzialności)

Wyciąg z tabeli 1 VDI 6023 strona 1.
Parametry kontrolne Wymagania
Temperatura zimnej wody pitnej maksymalnie 25°C po wypływie 3l, mierzona w 250 ml w kubku pomiarowym
Temperatura podgrzanej wody pitnej zgodnie z DVGW W 551 (A) po wypływie 3l, mierzona w 250 ml w kubku pomiarowym
Liczba kolonii, określona zgodnie z § 15 ust. 1c TrinkwV wg TrinkwV, załącznik 3 część 1

DIN 1988-200 dla zdecentralizowanych podgrzewaczy wody pitnej

Wytyczne dla zdecentralizowanych podgrzewaczy wody pitnej można znaleźć w rozdziale 9.7.2.4 DIN 1988-200. Ze względów higienicznych należy je jednak poddać kontroli. Jest to szczególnie istotne w przypadku lokali mieszkalnych. Ponieważ norma DIN 1988-200 mówi: „Zdecentralizowane przepływowe podgrzewacze wody pitnej można użytkować bez dodatkowych obostrzeń, jeżeli nie zostanie przekroczona objętość przewodu wynosząca 3 l w odcinku przepływu”. Oznacza to, że temperaturę ciepłej wody można ustawić dowolnie, ale obowiązek regularnej wymiany wody we wszystkich punktach jej poboru nadal obowiązuje!

W czasie opracowywania tej normy autorzy przepisów z pewnością nie mogli przewidzieć skutków, jakie te stwierdzenia będą miały w związku z obowiązkiem przeprowadzania badań na obecność bakterii Legionelli. Wynika to z faktu, że norma ta weszła w życie na krótko przed publikacją rozporządzenia o jakości wody pitnej 2011 (tutaj można przejść do informacji na temat aktualnego rozporządzenia o jakości wody pitnej). Określono w niej po raz pierwszy, że na przykład budynki mieszkalne z więcej niż 2 lokalami mieszkalnymi i z dużym centralnym systemem podgrzewania wody pitnej muszą zostać przebadane na obecność bakterii Legionelli po raz pierwszy najpóźniej do 31 grudnia 2013 r., a następnie regularnie co trzy lata. Z drugiej strony oznaczało to, że domy ze zdecentralizowanymi podgrzewaczami wody pitnej nie podlegały obowiązkowi kontroli. Zakładano błędnie, że są one zasadniczo bezpieczne - ale Ministerstwo Środowiska skorygowała to w 2018 roku.

Ryzyko występowania bakterii Legionelli pomimo braku obowiązkowych badań

Wielu administratorów zakłada, że brak obowiązkowych badań w domach jedno- i dwurodzinnych oraz w budynkach mieszkalnych ze zdecentralizowanymi podgrzewaczami wody pitnej jest równoznaczny z bezpieczną pod względem higieny instalacją wody pitnej.

Ale wcale tak być nie musi. Nie jest możliwe omówienie tutaj wszystkich typów konstrukcji oraz sposobów działania zdecentralizowanych podgrzewaczy wody pitnej, ale również to ma znaczący wpływ na bezpieczeństwo higieniczne tych urządzeń. Przykład z praktyki: Zdecentralizowany wymiennik ciepła, przez który stale przepływa niewielka ilość wody grzewczej, jest z pewnością mniej higieniczny niż płytowy wymiennik ciepła, przez który woda grzewcza przepływa tylko wtedy, gdy wymagana jest ciepła woda, i który szybko się ochładza, ponieważ producent nie przewidział żadnej izolacji tego elementu. Występują również istotne różnice w podłączeniu zimnej wody oraz poprowadzeniu rury zimnej wody w urządzeniu. Zintegrowany z urządzeniem licznik zimnej wody oraz jednoczęściowe krzyżowe połączenia z ciepłą wodą nie są optymalne, ponieważ mogą powodować niedopuszczalne nagrzewanie się zimnej wody. W efekcie może dochodzić do nadmiernego namnażania się bakterii Legionelli nie tylko w niedostatecznie podgrzanej ciepłej wodzie pitnej (PWH), ale także w zimnej wodzie pitnej (PWC). Dlatego lepiej jest zainstalować wodomierz w pewnej odległości od urządzenia.

Mikroskopische Darstellung von Legionellen vor blauem Hintergrund.

Kolejny czynnik ryzyka w przypadku zdecentralizowanych podgrzewaczy wody pitnej występuje, gdy zimna woda pitna (PWC) w budynku nagrzewa się do temperatury znacznie powyżej 25°C, na przykład przez sąsiednie rury grzewcze, przez co w centralnych obszarach instalacji wody pitnej bakterie Legionelli namnażają się nadmiernie w zimnej wodzie. Wynika to z faktu, że nie są one niezawodnie zabijane w płytowym wymienniku ciepła zdecentralizowanych podgrzewaczy wody pitnej. Powodem tego jest zbyt krótki czas kontaktu wody pitnej z gorącymi powierzchniami płytowego wymiennika ciepła. Nawet w temperaturze 60°C wymagałoby to czasu kontaktu wynoszącego około 30 minut!

Podsumowanie

Bakterie Legionelli mogą również namnażać się nadmiernie w małych instalacjach lub zdecentralizowanych podgrzewaczach wody pitnej, nawet jeżeli te są zgodne z powszechnie przyjętymi zasadami techniki. W szczególności należy zakwestionować wytyczne temperaturowe podane w normie DIN 1988-200, rozdział 9.7.2.4 „Zdecentralizowane podgrzewacze wody pitnej”, które w świetle obecnych doświadczeń praktycznych nie wydają się już być aktualne. Jakie środki mogą zastosować właściciele i administratorzy budynków ze zdecentralizowanymi podgrzewaczami wody pitnej, aby skutecznie chronić użytkowników, można znaleźć w części 2 poświęconej tematowi podgrzewaczy wody pitnej.

Powiązane tematy