Dyrektywy dotyczące higieny wody pitnej: Rys historyczny

Woda pitna to nasz najważniejszy środek spożywczy. Jeżeli w wodzie pitnej znajdą się czynniki chorobotwórcze, jakie jak Legionella, może ona stać się źródłem poważnego ryzyka dla zdrowia. Aby temu zapobiec, jakość wody pitnej w budynkach jest dziś ściśle kontrolowana. Lecz droga do tego był długa. W poniższym wpisie na blogu można dowiedzieć się o kamieniach milowych w postaci dyrektyw w sprawie higieny wody pitnej począwszy od lat 70-tych XX w. po dzień dzisiejszy.

DVGW jako pionier w profilaktyce zwalczania Legionelli

Bakterie Legionelli w porównaniu do pseudomonas aeruginosa (por. DVGW W 551-4, odkrytych około 1882) to stosunkowo nowy problem: Pierwszy znany wybuch epidemii Legionelli miał miejsce w 1976 roku w USA, a kultury bakterii Legionelli odkryto dopiero w roku 1977. Kolejne kilka lat zajęło odkrycie przyczyn epidemii. Okazało się, że jest ona związana z instalacją wodną, czego skutkiem było opracowanie konkretnych zaleceń w tym zakresie. Autorem zaleceń było DVGW, które ugruntowało swoją obecną pozycję jako organu regulacyjnego w zakresie utrzymania higieny wody pitnej w budynkach. DVGW W 551 wydana w 1993 roku była pierwszą normą dotyczącą tego problemu. Norma obowiązywała dla budynków nowych i w roku 1996 została uzupełniona o DVGW W 552 dotyczącą modernizacji. W roku 2004 obie instrukcje połączono i jako DVGW W 551, wydanie 04/2024 norma ta obowiązuje po dziś dzień. Obecnie prowadzone są prace nad jej aktualizacją.

Przed 25 laty: W życie wchodzi dyrektywa VDI 6023

Z inicjatywy i przy wsparciu Ministerstwa Środowiska (UBA) w grudniu 1999 roku VDI opublikowało pierwsze wydanie VDI 6023 pod tytułem „Świadome pod względem higieny projektowanie, wykonywanie, eksploatowanie i konserwowanie instalacji wody pitnej”. Autorami byli uznani eksperci i specjaliści do spraw higieny. Dyrektywa VDI 6023 stanowi kompendium wiedzy w zakresie higieny, chociaż w zakresie projektowania i wykonywania instalacji wody pitnej ani nie zamierza, ani nie jest w stanie zastąpić norm DIN. Stanowi ona jednak podsumowanie istotnych kwestii związanych z higieną, których nie można było wyjaśnić w tak szczegółowy sposób w seriach norm DIN 806 DIN 1988 lub DIN 1717. Była to również pierwsza regulacja, która narzucała konieczność kompletnej wymiany wody we wszystkich punktach jej poboru maksymalnie co 72 godziny. Ta główna dyrektywa obowiązuje po dzień dzisiejszy. Administratorzy mogą przeprowadzać wymaganą wymianę wody albo ręcznie albo automatycznie, np. za pomocą wysoce efektywnych systemów zarządzania wodą.

2003 pierwszy ustawowy krok: Monitorowanie jakości wody pitnej w budynkach

Kiedy specjalista do spraw higieny dr Peter Arens w roku 2002 opublikował w IKZ swój pierwszy fachowy artykuł „Aspekty higieny w projektowaniu i eksploatacji instalacji wody pitnej, część 1: Zagrożenia dla higieny wody pitnej“ i „Część 2: Przykłady z praktyki”, administratorzy budynków nie byli jeszcze zobowiązani do przeprowadzania kontroli instalacji wody pitnej. Od tamtego czasu branża wiele się nauczyła. Punktem wyjścia było Rozporządzenie o jakości wody pitnej z 2001 roku, które weszło w życie na początku 2003 roku. Po raz pierwszy pojawił się w nim obowiązek przeprowadzania badań wody w punktach jej poboru w instalacji wody pitnej. Od tego momentu administratorzy muszą zlecać w razie potrzeby badanie wody pitnej lub na poleceń władz. Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne zostały zobligowane do wyrywkowych kontroli wody pitnej „pod kątem Legionelli w systemach ogrzewania w instalacjach w budynkach publicznych...”, w tym np. w szkołach, przedszkolach, szpitalach, restauracjach i innych obiektach zbiorowych. W oparciu o zdobywaną krok po kroku wiedzę na temat utrzymania jakości wody w budynkach, kolejne rozporządzenia w sprawie jakości wody pitnej ewoluowały, podobnie jak rozwiązania techniczne oferowane przez branżę. I po raz pierwszy również administratorzy, projektanci i instalatorzy zostali zobligowani przez „organ nadzorczy” do zapewnienia wysokiej jakości wody, aż do każdego punktu jej poboru.

Kolejny kamień milowy: Spotkanie ekspertów w 2004 roku w Bonn

Kolejny kamień milowy w higienie wody pitnej w budynkach ma dokładną datę. Było to 31.03.2004, kiedy to prof dr n. med. Martin Exner zorganizował spotkanie ekspertów w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Bonn. Podczas tego spotkania „instalacje domowe dostarczające wodę ludności” wskazano jako potencjalny rezerwuar infekcji. Prof. dr n. med. Martin Exner skonkludował spotkanie mówiąc, że: „Z całą pewnością strategia proaktywna w przeciwieństwie do strategii reaktywnej jest jedyną właściwą”. Wyniki tego spotkania opublikowano w 2006 roku w Monitorze Federalnego Ministerstwa Zdrowia (t. 49, str. 681-686). Dzień ten był początkiem lub ukonstytuowaniem wielu nowych rozwiązań technicznych w branży.

TrinkwV 2011 (Rozporządzenie o jakości wody pitnej): Legionella jako parametr kontrolny

W roku 2011 w Rozporządzeniu o jakości wody pitnej, § 14, ustęp 3, administratorzy instalacji wodnej zostali zobligowani do okresowego badania na obecność bakterii Legionelli oraz wprowadzono termin „analiza zagrożeń“. Obejmuje ona kontrolę „czy są spełnione co najmniej powszechnie uznana zasady techniki”. Analiza zagrożeń, nazywana od roku 2023 oceną ryzyka, pozwala na krytyczną ocenę aktualnego stanu instalacji i doprowadziła po części do rewizji dotychczasowych praktyk instalacyjnych.

7 kamieni milowych w historii higieny wody pitnej

• 1993: DVGW publikuje pierwszą normę dotyczącą utrzymania higieny wody pitnej w nowych budynkach (DVGW W 551)
• 1996: Pojawia się DVGW W 552 dotycząca modernizacji
• 1999: Publikacja dyrektywy VDI 6023 „Świadome pod względem higieny projektowanie, wykonywanie, eksploatowanie i konserwowanie instalacji wody pitnej“
• 2003: W życie wchodzi TrinkwV 2001 (Rozporządzenie o jakości wody pitnej)
• 2004: Spotkanie ekspertów pod przewodnictwem prof. dr n. med. Martina Exnera w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Bonn
• 2006: Publikacja wyników spotkania ekspertów w Monitorze Federalnego Ministerstwa Zdrowia
• 2011: Wprowadzenie po raz pierwszy w Rozporządzeniu o jakości wody pitnej obowiązku przeprowadzania badań na obecność bakterii Legionelli