Utrzymanie jakości wody: pomocne praktyczne wskazówki do nowej dyrektywy VDI 6023 strona 1

Czas czytania 7 minut

Ze względów zdrowotnych dla instalacji wody pitnej obowiązuję szczególnie restrykcyjne wymagania. Aby je spełnić, nowo wydana dyrektywa VDI 6023 strona 1 podaje szereg sensownych i istotnych wskazówek dotyczących utrzymania jakości wody pitnej w budynkach. Dr Peter Arens, ekspert w dziedzinie higieny wody pitnej w SCHELL, wyłuszczył z niej istotne praktyczne wskazówki dla projektantów, instalatorów i inwestorów, które pragniemy tutaj przedstawić.

Sprawdzone wyniki i nowe wymagania dla powierzchni mających kontakt z wodą

Nowa wersja tej sprawdzonej dyrektywy obejmuje jak dotychczas projekt, realizację, eksploatację i konserwację instalacji wody pitnej. Bardziej szczegółowe wskazówki dotyczące eksploatacji i konserwacji można znaleźć również w ‚podwójnej dyrektywie’ VDI 3810 strona 2 / VDI 6023 strona 3. VDI 6023 strona 1 potwierdza ponownie wyniki bazujące na wiedzy i praktyce, że jedynie wymiana wody we wszystkich punktach poboru może zapewnić utrzymanie jakości wody. „W przeciwnym razie są to po prostu ‘martwe przewody‘“, wyjaśnia dr Peter Arens. Nowością są przede wszystkim wymagania w zakresie higienicznych powierzchni produktów mających kontakt z wodą. Poza tym istotne dla zapewnienia higienicznej eksploatacji pozostają trzy parametry:

• Temperatura zimnej wody pitnej (PWC) nie więcej niż 25°C
• Temperatura ciepłej wody pitnej (PWH) co najmniej 55°C
• Wymiana wody min. co 72 godziny

„Te trzy parametry każdy administrator powinien kontrolować ręcznie lub automatycznie, aby nie doszło do nadmiernego namnożenia się bakterii Legionelli”, wyjaśnia dr Peter Arens. „Ponieważ łatwiej jest jej zapobiegać, niż jej się pozbyć – wymaga tego również dyrektywa UE w sprawie wody pitnej i zaleca dlatego wdrożenie Planu Bezpieczeństwa Wody (PBW) we wszystkich państwach członkowskich.”

Opracowanie planu higieny na wczesnym etapie

Plan higieny to element planu konserwacji. Zawiera on m. in. zakres i częstość badań kontrolnych wody pitnej pod kątem zadanych parametrów, w określonych reprezentatywnych punktach poboru, środki w zakresie spłukiwania oraz dokumentowanie wszystkich zastosowanych środków. 

Porada firmy SCHELL: Częstość, zakres i parametry badań kontrolnych są określone przede wszystkim w rozporządzeniu o jakości wody pitnej oraz zaleceniach Instytutu Roberta Kocha. Ujawniają one nieprawidłowości i powodują co najmniej koszty następcze, nawet jeżeli wszyscy użytkownicy pozostają zdrowi. „Dostarczanie wody zawierającej drobnoustroje chorobotwórcze jest przestępstwem (§ 24 rozporządzenia o jakości wody pitnej). Dlatego w zakres planu higieny wchodzą również środki w zakresie spłukiwania. Tą kwestią inwestor musi zająć się już na wczesnym etapie, w idealnym przypadku już na etapie opracowania specyfikacji pomieszczenia”, podkreśla ekspert w dziedzinie wody pitnej. 

Zapobieganie zanieczyszczeniom mikrobiologicznym – uwzględnienie czynników mających wpływ

W punkcie 4.1 przedstawiono najważniejsze czynniki mające wpływ dla środków technicznych służących utrzymaniu jakości wody pitnej: 

• Przestrzeganie temperatur
• Zapobieganie okresom stagnacji
• Zastosowanie materiałów, które nie uwalniają lub możliwie jak najmniej składników odżywczych 
• Przestrzeganie przewidzianych w projekcie natężeń przepływu

Wszystkie czynniki mające wpływ należy uwzględnić jednocześnie. Prawidłowa eksploatacja we wszystkich punktach poboru, zgodnie ze specyfikacją pomieszczenia, to warunek konieczny dla utrzymania jakości wody pitnej. 

Porada firmy SCHELL: „Temperatura i regularna wymiana wody oraz przestrzeganie natężeń przepływu (jednoczesność zgodnie z prawidłową eksploatacją) to mające wpływ, mierzalne wielkości fizyczne. Przy użyciu Systemu Gospodarowania Wodą SWS firmy SCHELL i czujnikom temperatury możliwa jest bezpośrednia, ciągła kontrola higieny w prosty i proaktywny sposób – a za pomocą serwisu online SMART.SWS jest to możliwe również zdalnie“, wyjaśnia dr Peter Arens.

Ogólne zasady projektowania 

Zgodnie z punktem 5.3 dyrektywy VDI 6023 strona 1 każdą instalacje wody pitnej należy zaprojektować w taki sposób, aby zawierała możliwe jak najmniejszą objętość wody (wymiarowanie całej instalacji wody pitnej oraz długości pojedynczych przewodów zasilających). Należy unikać rezerw na późniejszą rozbudowę lub zabezpieczyć poprzez środki spłukujące. 

Porada firmy SCHELL: „Instalacje trójnikowe z przewodami szeregowymi do podłączenia rzadziej używanych, lecz niezbędnych punktów poboru stanowią higieniczne optimum. Ponieważ zawierają z reguły 20% mniej wody, co przekłada się na o 20% większą wymianę wody podczas eksploatacji i tym samym lepszą ochronę zimnej wody przed nagrzaniem. A do tego mają mniejsze wewnętrzne i zewnętrzne powierzchnie”, podkreśla dr Peter Arens.  „Jest to istotne w celu ograniczenia powstawania ognisk mikrobiologicznych oraz absorpcji/strat ciepła przez PWC i PWH/PWH-C.“

Wymagania minimalne względem treści specyfikacji pomieszczenia

Zgodnie z punktem 5.3.1 brak wymiany wody przez ponad 72 godziny uważa się za przerwę w eksploatacji. Należy tego unikać i kompensować to za pomocą środków technicznych i/lub organizacyjnych (patrz VDI 3810 strona 2 / VDI 6023 strona 3). 

Porada firmy SCHELL: W specyfikacji pomieszczenia muszą być podane konkretne okresy użytkowania. Inwestor i projektant powinni porozmawiać na ten temat już na wczesnym etapie realizacji inwestycji. Wzór specyfikacji pomieszczenia można znaleźć w VDI 3810 strona 2 / VDI 6023 strona 3. 

Wymagania w zakresie wymiarowania 

Zgodnie z punktem 5.3.5 przede wszystkim w przypadku instalacji wody pitnej o dużej jednocześności, a następnie tymczasowo niskiej intensywności użytkowania, np. w halach sportowych, należy przewidzieć odpowiednie plany oraz środki w zakresie spłukiwania lub samoczynne urządzenia spłukujące. 

Porada firmy SCHELL: „W przypadku ręcznej wymiany wody konieczną jednoczesność w celu uzyskania turbulentnego przepływu można uzyskać jedynie pod warunkiem czasochłonnego zaangażowania dużej ilości personelu. „Najekonomiczniejszym rozwiązaniem jest automatyzacja, z użyciem Systemu Gospodarowania Wodą SWS. Z jego pomocą wymiana wody może odbywać się w grupach spłukiwania z zapewnieniem turbulentnego przepływu zaincjowanego elektronicznie.“ 

Produkcja, transport i przechowywanie komponentów i podzespołów 

Zgodnie z punktem 5.4.1. wszystkie mające kontakt z wodą pitną powierzchnie podzespołów instalacji wodny pitnej muszą być w stanie niezagrażającym jakości wody pitnej. Sprawdzane na sucho i chronione w ten sposób przed zanieczyszczeniami mikrobiologicznymi podzespoły i urządzenia spełniają co do zasady te wymagania. W przypadku kontroli podzespołów przez producenta na mokro, należy dowieść za pomocą odpowiednich środków, że produkty te nie zagrażają jakości wody pitnej. 

Porada firmy SCHELL: Projektanci powinni zawrzeć w specyfikacjach wymóg stosowania produktów z higienicznymi powierzchniami. Firma SCHELL przeprowadza kontrole na sucho i należy wśród producentów armatury do pionierów w tej dziedzinie.

Napełnianie instalacji wody pitnej

Prawidłowa eksploatacja musi rozpocząć się już z chwilą napełnienia instalacji wody pitnej (5.4.3.3.). 

Porada firmy SCHELL: Do momentu odbioru za wymianę wody odpowiada instalator. „W szpitalu z 800 łóżkami co najmniej trzech pracowników przez pięć dni w tygodniu zajmuje się ręcznym spłukiwaniem”, relacjonuje dr Peter Arens swoje praktyczne doświadczenia. „Dzięki SWS wymianę wody można zautomatyzować. A swoich pracowników wykorzystać w bardziej produktywny sposób.”

Udane kompendium wiedzy na temat higieny wody pitnej

„Dyrektywa VDI 6023 strona 1 porusza istotne dla higieny kwestie, na które należy zwrócić uwagę podczas projektowania, realizacji i eksploatacji instalacji wody pitnej, dając fachowcom i inwestorom gotowe zestawienie najważniejszych wymagań. Jej celem nigdy nie było i nie jest zastąpienie normy DIN czy DVGW, lecz dostarczenie praktykom kompendium wiedzy na temat higieny wody pitnej”, wyjaśnia dr Peter Arens i stwierdza: „Udało się to osiągnąć po raz kolejny.“